Hát Văn, Đạo Mẫu Việt Nam - Bảo tồn văn hóa Dân tộc

Đền Bảo Hà là Đền thờ Ông Hoàng Bảy được lập tại nơi năm xưa di hài của ông lưu lại, nằm ở chân đồi Cấm, bên bờ thượng lưu sông Hồng, ở bên bến phà Trái Hút, thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai (Vì thú chơi phong lưu của ông nên nơi ông ngự còn được mệnh danh là Trái Hút Bảo Hà)

Truyền thuyết kể lại:

Vào cuối thời Lê (Niên hiệu Cảnh Hưng 1740 - 1786 ), ở khắp vùng Phủ Quy Hoá, nhất là Châu Thủy Vỹ và Châu Văn Bàn luôn bị giặc cướp ở Vân Nam - Trung quốc tràn sang cướp phá. Trong tác phẩm "Hưng Hoá xứ phong thổ lục" của Tiến sĩ Hoàng Bình Chính viết năm 1778 ghi rõ: "Khắp vùng loạn lạc, dân cư điêu tàn, ruộng đất bỏ hoang ..." . Trước tình hình đó Triều đình cử danh tướng thứ bảy họ NGUYỄN lên trấn thủ vùng biên ải, tiến dọc theo sông Hồng đánh đuổi quân giặc, giải phóng Châu Văn Bàn và củng cố xây dựng Bảo Hà thành một căn cứ quân sự lớn bảo vệ biên cương Tổ quốc. Tại đây Ông tổ chức thành các Thổ Ty, Tù trưởng, luyện tập cho quân sĩ. Ông làm Thống lĩnh cho cả quân Thủy, Quân Bộ tiến đánh lào cai, đuổi quân giặc chạy sang vùng Vân Nam.

Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, Bảo Hà có một vị trí quan trọng phòng thủ biên giới, là cửa trạm của phòng tuyến sông Hồng phía Tây Bắc. Từ đời nhà Trần đã đặt hai cửa trấn ải là cửa quan Bảo Thắng và Bảo Hà, trong đó Bảo Hà là hậu cứ của Bảo Thắng. Tại đây có đài hoả hiệu, trạm liên lạc thông tin cho các châu huyện phía dưới. Giữa niên hiệu Cảnh Hưng, Bảo Hà là trung tâm Châu Văn Bàn. Trong thời kỳ này, bọn giặc phương Bắc thường hay quấy nhiễu, xã Khấu Bàn, châu Văn Bàn đã phải xây dựng các thành luỹ chống giặc.

Sau khi giải phóng Phủ Quy Hoá, Ông chiêu dụ các Thổ hào địa phương, đón người Dao, người Thổ và đặc biệt là người Nùng áo xanh tới khẩn điền, khai mỏ xây dựng quê hương. Với công đức và chi khí dũng cảm chống giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi, nhiều truyền thuyết dân gian đã ca ngợi Ông, Nhân dân tạc dạ ghi công Ông cho ngàn đời sau. Trong một trận chiến đấu không cân sức với quân xâm lược phương Bắc, viên Tướng thứ Bảy của Triều đình đã anh dũng hy sinh. Xác của Ông trôi theo dòng nườc sông Hồng tới Bảo Hà (Nơi ngôi Đền hiện nay  thì dạt vào bờ. Nhân dân trong vùng ngậm ngùi thương nhớ, đưa xác Ông chôn cất tại đây và lập Đền thờ để tưởng nhớ công tích của một người anh hùng. Các Triều Vua Minh Mệnh, Thiệu Trị đã phong tặng Ông danh hiệu "Trấn an Hiển Liệt", các Triều nhà Nguyễn sắc phong cho Ông là: Thần Vệ Quốc".

Ngày 17/7 âm lịch hàng năm là ngày giỗ Ông, nhân dân trong vùng náo nức mở Lễ hội. Khắp nơi trong nước đến viếng Ông và cầu xin Ông phù hộ cho ăn nên làm ăn, phát tài, phát lộc.

Ngày 5/11/1997 Đền Bảo Hà được Nhà nước xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia. (Viết theo Phiếu ghi công đức Đền Bảo Hà).

Văn khấn ông Hoàng Bẩy

Gió nam thoảng đưa hương bay ngào ngạt

Bóng ác tà đã gác non tây

Trăng in mặt nước vơi đầy

Bảo Hà có tích xưa nay còn truyền

Quan Hoàng Bảy trần miền Băc địa

Hợp binh hùng lục thuỷ Thao Giang

Quân cơ mưu lược luận bàn

Doang trung thường có hai hoàng vào ra

Quan Hoàng Bẩy Bảo Hà chính vị

Cùng tướng công đệ nhị Hoàng Hai

Can qua dâu bể biến dời

Anh hùng xưa đã ra người cung tiên

Nhớ công đức lập đền phụng sự

Thổ,Mán ,Nùng tiên nữ dâng hoa

Thú vui điếu khách bàn trà

Phong lưu thuốc cống Bảo Hà dâng ông

Hoàng hoa tửu khăn hồng gối xếp

Ngự tính tình phong nguyệt hoạ ca

Nhắn ai lên đất Bảo Hà

Nếm mùi phong nguyệt ấy là thần tiên

Cõi Bắc địa còn truyền cổ tích

Quan Bảo Hà thực đích trung quân

Sinh thời làm tướng trung thần

Tấc lòng yêu nước thương dân hãy còn

Dẫu bể cạn non mòn cũng quyết

Thử ra tài cho biết oai danh

Bao phen lẫm liệt tung hoành

Định an xã tắc đề binh cõi ngoài

Đất Lào Cai là nơi dụng võ

Quyết ra tay đội ngũ tiến công

Biên cương súng nổ đùng đùng

Sa trường sương núi máu sông chẳng nề

Đem quân về Thất Khê phòng thủ

Đền Bảo Hà lạc thú huê viên

Mãn tuần chiếu hạc hồi thiên

Tấm thân thoát lánh nghiệp duyên cõi trần

Bỗng một trận sầu vân ám kết

Hiện chân hình dạo Bắc hết Nam

Vui cùng nước biếc trăng ngàn

Tót tươi quả lạ trăng vàng đìu hiu

Độ dân xã ngày Nghiêu tháng Thuấn

Cõi Việt Nam Bắc trấn oai danh

Từ bi cải dữ làm lành

Chọn ngươi nữ tú nam thanh chấm đồng

Kẻ xuôi ngược dưới sông trên bộ

Ai khẩn cầu tế độ thì qua

Hoàng về trắc giáng điện toà

Hộ trì đệ tử vinh hoa thọ trường.

Giới thiệu về Đền Bảo Hà thờ Quan Hoàng Bẩy

Đền Bảo Hà (Đền thờ Thần vệ Quốc Hoàng bẩy), cách Thủ đô Hà nội khoảng 350 Km, cách Tp. Lào Cai khoảng 60km về phía nam; cách ga xe lửa Bảo Hà khoảng 800m.Hiện nay đường tương đối dễ đi, các lái chỉ cần lưu ý là cung đường này có rất nhiều cua tay áo với những vách tà luy cao và những vực sâu hun hút hàng trăm mét. Từ Hà Nội, bạn đi Lào Cai bằng Tàu hỏa rồi từ Lào Cai đi ô tô hơn trăm km nữa mới tới. Bạn nào có xe ô tô riêng, nên đi theo đường Sơn Tây, qua cầu Trung Hà, Thanh Sơn khoảng 50Km rồi đi theo đường ven sông Hồng lên tới Phố Ràng rẽ trái là bến Bảo Hà.

Kiến trúc đền Bảo Hà thờ ông Hoàng Bẩy:

Đền Bảo Hà được xây dựng ngay chân đồi Cấm, bên bờ sông Hồng, thuộc xã Bảo hà - Huyện Bảo Yên – Tỉh Lào Cai. Đền được xây dựng với lối kiến trúc đơn giản không cầu kỳ nhưng vẫn có nét đẹp chữ tình.

Đền Bảo Hà có lưng tựa vào núi, mặt hướng theo dòng nước sông Hồng và nơi đây còn có sự kết hợp hài hoà giữa cảnh quan thiên nhiên với kiến trúc văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam theo thuyết phong thủy.

Đền được xây dựng gồm: cổng tam quan, sân đền, nhà khách, phủ chúa Sơn Trang, Toà đại bái, Cung cấm, Cung nhị, Cung công đồng với diện tích, bài trí các pho tượng khác nhau. Trong các cung thờ chính của đền có các pho tượng: Đức Thánh Trần, Đức Vua Cha, Quan Tuần Tranh, ông Hoàng Bảy, ông Hoàng Đông quan Bơ phủ, Mẫu Nhị, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thuỷ Tiên, Thiên Phúc Thiên